Wat is schizofrenie nu eigenlijk? Schizofrenie is een ernstige en ingewikkelde psychiatrische ziekte die bij ongeveer één op de honderd Nederlanders voorkomt. Deze ziekte vertoont allerlei verschijnselen, die kunnen variëren van mild tot zeer ernstig waarbij iemand het contact met de realiteit volledig kwijt lijkt te zijn. Schizofrenie kent meerdere oorzaken die vaak met elkaar gecombineerd zijn. In dit artikel vertellen we u meer over de symptomen van schizofrenie, de oorzaken en over hoe deze stoornis over het algemeen behandeld wordt.
Schizofrenie wordt door veel mensen verward met een andere stoornis, namelijk MPS (meervoudige persoonlijkheidsstoornis). Dit komt door de Griekse betekenis van het woord schizofrenie: gespleten geest. Het kan wel zijn dat iemand met schizofrenie stemmen hoort, maar er is dus geen sprake van meerdere persoonlijkheden.
De symptomen van schizofrenie
Er kunnen veel verschillende symptomen zijn bij schizofrenie, die vaak ook nog in allerlei combinaties voorkomen. Dit maakt het moeilijk om schizofrenie vast te stellen. Over het algemeen zijn er vijf groepen waarin verschijnselen kunnen worden ingedeeld. Om iemand schizofreen te kunnen noemen, wordt vaak aangehouden dat deze persoon aan minstens twee van de verschijnselen moet lijden en dat het sociale- of werkleven daardoor beïnvloed wordt. Soms is één van de symptomen echter al genoeg, wanneer men bijvoorbeeld bizarre waanideeën heeft of stemmen hoort. Wel wordt gekeken naar hoe lang de symptomen aanwezig zijn. Voor de diagnose schizofrenie moeten de symptomen gedurende zes maanden lang ononderbroken aanwezig zijn.
De vijf groepen met verschijnselen zijn:
- Waanbeelden
- Hallucinaties
- Zogenoemde negatieve symptomen (gebrek aan energie/motivatie, vlak gevoelsleven)
- Onsamenhangend gedrag
- Chaotisch gedrag en vreemde lichaamsbewegingen. Dit laatste wordt ook wel katatoon gedrag genoemd.
Voor schizofrenen zelf kan het moeilijk zijn om te accepteren of te herkennen dat ze eraan lijden. Dit zorgt er soms voor dat ze een behandeling weigeren omdat ze het niet nodig vinden.
Iemand die lijdt aan schizofrenie kan ook te maken krijgen met een psychose. In zo’n psychose kunnen meerdere van de verschijnselen zich tegelijk openbaren en raakt die persoon het contact met de werkelijkheid (tijdelijk) gedeeltelijk of volledig kwijt.
Hoe ontstaat schizofrenie?
Een precieze oorzaak voor schizofrenie is nog niet gevonden, maar er wordt wel gezegd dat zowel omgevingsfactoren als erfelijke aanleg een rol kunnen spelen. Het wil echter niet zeggen dat iemand met erfelijke aanleg ook daadwerkelijk schizofrenie krijgt. Hoe meer de persoon in kwestie blootgesteld wordt aan drugs, stress of andere ‘riskante’ omgevingsfactoren, hoe groter de kans is dat de genetische aanleg voor schizofrenie bij deze persoon naar boven zal komen.
Behandeling
Nadat de diagnose schizofrenie gesteld is, gaat een psychiater aan de slag met een behandelplan. Dit kan in samenwerking zijn met andere artsen en specialisten. Afhankelijk van de ernst van de schizofrenie en de bijkomende problemen (moeite met aanpassen op school/werk of in het sociale leven, depressie, angst etc.) wordt een behandeling ingezet. Deze kan bijvoorbeeld bestaan uit medicijnen om psychoses of depressieve gevoelens tegen te gaan, en therapie om inzicht te krijgen in het gedrag en de manier van denken. Ook familie wordt doorgaans betrokken bij de verschillende vormen van therapie. Voor hen kan het tenslotte ook lastig zijn om met schizofrenie om te gaan.
Behandeling van schizofrenie kan thuis plaatsvinden, maar soms kan ook een opname in een psychiatrisch ziekenhuis verstandig zijn. Een opname is vooral wenselijk wanneer de patiënt in de gaten gehouden moet worden, wanneer hij/zij onrustig of angstig is of wanneer hij/zij een gevaar is voor zichzelf of de omgeving.
Leven met deze psychiatrische stoornis
Schizofrenie is helaas geen stoornis waar men met een pilletje of een operatie vanaf geholpen kan worden. Er is langdurig en veel therapie nodig, ook om de situatie te accepteren zoals deze is en verbetering te kunnen zien. Bovendien gaat de stoornis bij de één wel over en bij de ander niet. Schizofrenie betekent vaak een achteruitgang in het functioneren, zowel op het werk als in het sociale leven. Een minderheid van de patiënten heeft dan ook een betaalde baan. Toch kunnen er ook periodes zijn waarin men volledig psychosevrij is en weinig of geen verschijnselen vertonen.
Leven met schizofrenie houdt vaak ook in dat de ‘gewone’ dingen zoals studies, werk en relaties, minder vanzelfsprekend worden en meer moeite kosten. Het accepteren van de kwetsbaarheid en de veranderde situatie kost tijd en ook voor de directe familieleden kan dit lastig zijn.
