Verkiezingen 2025: standpunten van politieke partijen over het pgb

Het pgb is heel belangrijk voor veel mensen die langdurig zorg nodig hebben. Én voor mantelzorgers, die dankzij een ‘loon’ uit het pgb de tijd kunnen vrijmaken om hun belangrijke werk te kunnen doen.

Het pgb kwam de laatste jaren uitvoerig aan bod in de politiek. Inmiddels is de uitvoering aangepast, met het ‘pgb op maat’ (Wlz). Ook zijn er maatregelen besproken rond rechten van pgb-zorgverleners en arbeidsregulering.

Hoe denken de verschillende politieke partijen over het pgb, in aanloop naar de verkiezingen van 2025? We zochten het voor u uit, en zetten hun standpunten hieronder op een rij. We geven bij elke partij ook een korte, kritische reflectie op wat zij zeggen.

Lees ook ons artikel over de politieke standpunten over de (ouderen)zorg >

Inhoud (op volgorde van de huidige zetelverdeling):

Aan het einde tonen we een vergelijkingstabel van alle pgb-standpunten van de partijen. We sluiten dit artikel af met een conclusie en advies aan u als kiezer.

De standpunten van de PVV over het pgb

In het partijprogramma staat niet veel over het persoonsgebonden budget. Wel kunnen we conclusies trekken uit wat de PVV daarbuiten gezegd heeft. Zij zien het pgb vooral als instrument dat vaker ingezet mag worden voor mensen die zelf hun zorg kunnen organiseren. Maar daarbij horen wel strenge controles tegen fraude en misbruik.

Onze kritische reflectie hierop

Het standpunt is op zich helder, maar een uitgewerkt wetsvoorstel of concreet beleidsinstrument mist.

De standpunten van GroenLinks/PvdA over het pgb

GroenLinks/PvdA ziet het pgb als belangrijk onderdeel van de keuzevrijheid van patiënten, en een mooi middel voor maatwerk in de zorg. Tegelijkertijd vreest de partij dat het pgb tot ongelijkheid leidt. Of dat mensen het pgb gebruiken om zorg van onvoldoende kwaliteit in te kopen.

Onze kritische reflectie hierop

De combinatiepartij houdt vast aan hun principes, ook als het gaat om het pgb. Heel concreet over betere uitvoering van het pgb worden ze niet.

De standpunten van de VVD over het pgb

De VVD heeft altijd het pgb verdedigd als instrument van keuzevrijheid. Ze verbinden er wel duidelijke voorwaarden aan: het moet primair voor zorg gebruikt worden, vooraf moet duidelijk zijn of iemand het pgb zelf kan beheren, en gemeenten/zorgkantoren moeten regie houden op wie het pgb krijgt. Daarnaast pleiten ze voor een eenvoudigere pgb-stelsel, dat minder gevoelig is voor fraude.

Onze kritische reflectie hierop

De VVD maakt hun voorwaarden concreet (wie mag pgb beheren, waarvoor mag het gebruikt worden) en wil wettelijke borging.

De standpunten van de NSC over het pgb

NSC benoemt het pgb niet concreet. Hoogstens kun je uit hun andere zorgstandpunten halen dat zij toegankelijkheid en minder bureaucratie belangrijk vinden. Hoe zij die zouden vertalen naar het pgb, is niet duidelijk.

Onze kritische reflectie hierop

NSC biedt budgethouders weinig houvast, omdat ze geen concrete pgb-maatregelen noemen in hun partijprogramma.

De standpunten van D66 over het pgb

D66 is één van de partijen die expliciet aandacht geeft aan het pgb. In hun ogen past dit instrument bij persoonlijke regie van patiënten, en bieden van maatwerk. D66 benadrukt dat mensen die regie moeten houden, onder andere door te experimenteren met middelen als het pgb.

Onze kritische reflectie hierop

D66 noemt het pgb als onderdeel van een bredere visie op regie en innovatie. Dus in wat ze willen zijn ze redelijk concreet. Wel missen ideeën qua uitvoering. Bijvoorbeeld over hoe je kwaliteit borgt en fraude bestrijdt.

De standpunten van de BBB over het pgb

Bij de BBB is het pgb geen zelfstandig speerpunt. Zij leggen vooral nadruk op bereikbaarheid van zorg op het platteland en behoud van streekzorg. Hoogstens wordt het pgb impliciet genoemd als het om deze thema’s gaat.

Onze kritische reflectie hierop

BBB heeft geen eigen visie en/of plannen wat betreft het pgb. Voor pgb-houders levert het programma dus weinig garanties.

De standpunten van het CDA over het pgb

Het CDA zoekt altijd expliciet de balans tussen keuzevrijheid (pgb als maatwerk) en bezorgdheid over fraude en kosten. Oftewel: wat de partij betreft mag het pgb bestaan als maatwerk-instrument, maar wel met effectieve maatregelen tegen o.a. fraude.

Onze kritische reflectie hierop

Het CDA is pragmatisch: ze zijn vóór het pgb, maar met wettelijke grenzen. Over die grenzen zijn ze dan weer weinig concreet.

De standpunten van de SP over het pgb

De SP waakt voor het pgb als instrument van marktwerking, die ongelijkheid en kostenverhoging in de hand werkt. Zij zijn immers altijd voor publieke organisatie van zorg, altijd en voor iedereen toegankelijk. Dat gezegd hebbende: ze zijn niet per definitie tégen het pgb.

Onze kritische reflectie hierop

Het is mooi dat de SP wil dat het zorgstelsel altijd toegankelijk moet zijn voor iedereen, en het pgb in het licht daarvan plaatst. Ze worden alleen niet concreet over hoe hun visie uitpakt voor het pgb.

De standpunten van DENK over het pgb

DENK benoemt het pgb zelden. Hoogstens in het licht van hun algemene visie op zorg: maatwerk en toegankelijkheid voor groepen die anders buiten de boot vallen.

Onze kritische reflectie hierop

DENK heeft helaas geen uitgewerkt pgb-beleid. Zij plaatsen het alleen in het kader van diversiteit en inclusie, wat natuurlijk wél belangrijk is.

De standpunten van de Partij voor de Dieren over het pgb

De PvdD heeft het in het kader van zorg over preventie, welzijn en leefomgeving. Maar het pgb verschijnt daarbij niet als apart speerpunt. Wel benadrukken ze maatwerk en ‘welzijnsgerichte zorg’ (zoals contact met natuur/dieren). Dat vraagt individuele regie en keuzevrijheid, waar het pgb natuurlijk een uitermate geschikt middel is.

Onze kritische reflectie hierop

Mooie visie op zorg, maar voor pgb-houders geen nieuwe, concrete garanties of uitgewerkte voorstellen.

De standpunten van FvD over het pgb

FvD benoemt het pgb niet expliciet. Wel zou het instrument passen bij hun voorkeur voor minder bureaucratie en meer keuzevrijheid in de zorg.

Onze kritische reflectie hierop

Bij FvD mist een eigen pgb-uitvoeringsplan.

De standpunten van de SGP over het pgb

Bij de SGP mist het pgb als expliciet onderwerp in hun zorgplannen. Wel benoemen ze pgb-achtige thema’s, in het kader van respectvolle en nabije zorg en waardering voor vrijwilligers en mantelzorgers. Ook past het pgb binnen hun pleidooi voor kleinschaligheid en maatwerk.

Onze kritische reflectie hierop

Het pgb past bij de SGP-waarden, maar een gedetailleerd pgb-beleid mist.

De standpunten van de CU over het pgb

De ChristenUnie kiest ervoor het pgb niet te benoemen in hun programma. Wel past het pgb binnen hun ideeën over kleinschalige woonzorg, maatwerk, keuzevrijheid, ondersteuning thuis, zingeving en mantelzorgondersteuning.

Onze kritische reflectie hierop

Mooie visie, maar helaas mist een concreet voorstel over hoe het pgb daarbinnen zou passen.

De standpunten van Volt over het pgb

Volt bespreekt het pgb niet als nationaal instrument. Dat hoeft niet te verbazen: zij focussen op Europese samenwerking, innovatie en digitalisering. Het pgb zou best binnen die plannen kunnen passen, maar helaas worden ze daar nergens concreet over.

Onze kritische reflectie hierop

Volt profileert zich als progressieve partij, gericht op allerlei innovaties in de zorg. Daarom is het jammer dat ze nergens benoemen wat ze van het pgb als instrument vinden.

De standpunten van JA21 over het pgb

JA21 heeft het niet of nauwelijks over het pgb. Wel willen ze minder administratieve lasten en minder regeldruk voor zorgprofessionals. Het pgb zou daarbij een instrument kunnen zijn, maar dit benoemen ze nergens.

Onze kritische reflectie hierop

Deze partij heeft helaas geen uitgewerkt pgb-pakket. Daarom is ook niet duidelijk of hun voorstellen pgb-houders positief of juist negatief kunnen raken.

Overzichtstabel pgb-standpunten politieke partijen in 2025

Partij Standpunt over pgb
PVV Positief over regie via pgb, maar nadruk op fraude en streng toezicht.
GroenLinks/PvdA Zien pgb als instrument voor maatwerk en keuzevrijheid, maar willen kwaliteitsborging.
VVD Steunt pgb als keuzevrijheid, met duidelijke voorwaarden en strengere toetsing.
NSC Geen apart pgb-standpunt; vooral nadruk op minder bureaucratie in de zorg.
D66 Benadrukt persoonlijke regie; pgb past in innovatief en persoonsvolgend beleid.
BBB Legt focus op regionale toegankelijkheid; pgb niet expliciet genoemd.
CDA Pgb kan nuttig zijn voor maatwerk, maar met strikte voorwaarden en fraudepreventie.
SP Kritisch: wil vooral publieke zorg; pgb mag niet leiden tot ongelijkheid of hogere kosten.
DENK Pgb niet apart genoemd; benadrukt maatwerk en cultuursensitieve zorg.
PvdD Focus op welzijn en preventie; pgb nauwelijks uitgewerkt.
FvD Pro-keuzevrijheid, minder bureaucratie; pgb past daarbij, maar niet uitgewerkt.
SGP Ziet pgb als passend bij maatwerk en mantelzorgondersteuning, maar geen details.
ChristenUnie Positief over maatwerk en respijtzorg; pgb als mogelijk instrument, niet uitgewerkt.
Volt Focus op innovatie en Europese samenwerking; pgb niet expliciet benoemd.
JA21 Roept op tot minder regeldruk; pgb impliciet onderdeel, geen eigen beleid.

Onze conclusies over de standpunten rond het pgb

Wat valt er nu op als we kijken naar alle standpunten rond de zorg, van al deze politieke partijen? Het volgende:

  1. Slechts weinig partijen zijn gedetailleerd over het pgb, als ze het instrument überhaupt al noemen. In veel programma’s is het dan ook meer een impliciet onderwerp, wanneer gesproken wordt over maatwerk, regie, keuzevrijheid en fraudepreventie.
  2. Partijen die wél expliciet aandacht besteden aan het persoonsgebonden budget, zijn PVV, D66, VVD, GroenLinks/PvdA en CDA. Toch missen zelfs bij hen goed uitgewerkte uitvoeringsplannen met tarieven, toetsingscriteria en bestrijding van fraude.
  3. Veel kleinere en nieuwe partijen (NSC, BBB, Volt, JA21, DENK, PvdD, FvD, SGP, CU, SP) behandelen pgb hooguit zijdelings of via gerelateerde thema’s (mantelzorg, wijkzorg, preventie). Voor pgb-houders biedt dat weinig zekerheid.

Eigenlijk verschillen partijen dus niet heel erg van mening, als het om het pgb gaat. Zo is er geen enkele partij die het pgb wil afschaffen.

Over het algemeen willen de partijen dat het pgb beschikbaar blijft voor de mensen die het écht nodig hebben. En dat er goed gelet wordt op fraude en misbruik.

Daarnaast delen verschillende partijen de zorgen over de kosten die het pgb nu met zich meebrengt. Er moet gezocht worden naar een beter systeem, zodat het ook op lange termijn houdbaar blijft.

De administratieve last wordt ook vaak genoemd. Die moet minder. Zodat mensen er minder tijd mee kwijt zijn.

Tot slot vinden sommige partijen dat het pgb toegankelijker moet worden.

Wat betekent dat nu voor u als kiezer? In principe dat u – op welke partij u ook stemt – over het algemeen stemt voor behoud van het pgb.

Wij van Zuster Jansen hopen vooral dat – hoe de nieuwe regering ook samengesteld is – er inderdaad structurele verbeteringen doorgevoerd aan het pgb-systeem. Zodat het voor u makkelijker wordt om daarmee de zorg in te kopen die u wilt, waar u het wilt. Zoals natuurlijk onze particuliere thuiszorg.