Het lijkt onmogelijk in deze tijden van vergrijzing, maar het is echt zo: veel verpleeghuizen kampen met leegstand. Soms enkele kamers, soms zelfs hele verdiepingen. Dit kan grote gevolgen hebben: verpleeghuizen kunnen omvallen, en de kwaliteit van de zorg kan er onder lijden. Wat is er aan de hand?

Jarenlang had de overheid een duidelijk beleid: meer zorg thuis, en zorgen dat ouderen langer (zelfstandig) thuis kunnen blijven wonen. Daardoor komen er zo’n 25 procent minder mensen in het verpleeghuis.

Kortere wachtlijsten

Het voordeel daarvan is natuurlijk dat de wachtlijsten korter worden. Veel ouderen hoeven niet meer (lang) te wachten op een plekje. Nog steeds wachten er wel 17.000 ouderen op een plek in het verpleeghuis, maar die lijst is fors gekrompen in de afgelopen jaren. Ook hebben niet alle ouderen op de lijst uiteindelijk een plekje nodig. Zo zijn er ook mensen die zich voor de zekerheid hebben ingeschreven.

Zorg onder druk

Kortom: een kortere wachtlijst is een positief teken. Maar nadelen zijn er dus ook. Een daarvan is dat verpleeghuizen nu meer mensen met zwaardere problematiek binnen krijgen, omdat de drempel voor een indicatie hoger ligt. Vaak worden ouderen pas geplaatst bij een crisissituatie. Dat maakt het werk voor het personeel zwaarder. Daardoor wordt de druk op de zorg hoger. Ook worden mensen eigenlijk te laat geplaatst, wanneer ze bijvoorbeeld al verdergevorderde dementie hebben. Dat zou beter geregeld moeten worden volgens een hoogleraar Acute Ouderenzorg.

Een ander punt is dat mantelzorgers meer onder druk komen te staan. Immers, hoe langer ouderen thuis blijven wonen, hoe meer ondersteuning zij nodig hebben, óók van naasten om hen heen. Dit wordt ook verlangd van de politiek, die hun beleid richten op minder zorgkosten.

Minder inkomsten door leegstand

Daarnaast zijn er financiële gevolgen: leegstand betekent minder inkomsten. Met name kleinere verpleeghuizen dreigen daarom om te vallen. Dat is zorgelijk, omdat de vergrijzing haar piek nog niet bereikt heeft. Dus stel dat er nu verpleeghuizen verdwijnen, dan moeten die later weer opgebouwd worden om de vraag aan te kunnen.

Ondertussen hebben veel politieke partijen bezuinigingen op de zorg op hun agenda staan. Mensen in het vak wijzen er juist op dat de zorg aantrekkelijker gemaakt moet worden voor personeel. Dáárover zijn dan juist weer minder plannen.

Wellicht is het nodig om creatief om te gaan met de leegstand. Zo zouden de ruimtes tijdelijk gebruikt kunnen worden als woonruimte voor studenten. Nederland kampt immers ook met woningnood. Andere vormen van samenwonen dus. Wie weet zitten daar ook weer andere voordelen aan, zoals meer interactie tussen jongeren en ouderen.

Auteur: redactie Zuster Jansen