Contact maken met mensen die lijden aan dementie kan een flinke opgave zijn in verpleeghuizen. Toch zijn er genoeg manieren om deze mensen, vanuit de visie van Positieve Gezondheid, beter te leren kennen. Vilans onderzocht, samen met zorgmedewerkers, wanneer en hoe dat tijdens een dag in het verpleeghuis het beste zou kunnen. Deze adviezen met voorbeelden zijn gebundeld in een boekje: “Een dag uit het leven van…”

Bij de visie Positieve Gezondheid staat de mens centraal en wordt de aandacht zoveel mogelijk gevestigd op de persoon “achter de ziekte”. Er wordt gekeken naar hun wensen en behoeften, de veerkracht waarover ze bezitten en de onderwerpen die hun leven betekenis geven. Het boekje dat nu is opgesteld bevat zes tips voor het zorgpersoneel in verpleeghuizen, zodat zij makkelijker contact kunnen maken met hun dementiepatiënten.

Vaste rituelen

Structuur is ontzettend belangrijk voor mensen met dementie. Zorg dus voor een ochtend- en avondroutine. Het beste is als dit een ritueel is die de persoon kent van vroeger. Probeer daarachter te komen door een gesprek met de bewoner aan te gaan of betrek naasten en/of mantelzorgers. Voorbeelden van dit soort rituelen zijn; het doornemen van de krant, het luisteren naar bepaalde muziek of samen een kopje koffie drinken.

Maaltijden

Eetmomenten zijn heel persoonlijk; de één eet het liefste samen, de ander liever alleen. De één ontbijt het liefste wat later, de ander is een vroege vogel. Iedere persoon heeft zijn eigen behoeften en voorkeuren. Misschien wil de bewoner wel helpen om zijn of haar eigen maaltijd te bereiden. Als je goed in kaart kan brengen hoe en wat iemand het liefste eet en drinkt, kun je beter aansluiten op de wensen van je patiënten.

Contact met familie, naasten en mantelzorgers

Bewoners in verpleeghuizen kunnen zelf vaak niet zoveel meer vertellen over hun hobby’s en passies. Het kan helpen om contact te maken met hun naasten. Als er een nieuwe bewoner in het verpleeghuis komt wonen, is het dus verstandig om een gesprek aan te gaan met de naasten, zodat je een goed beeld kan krijgen van hoe de bewoner zijn of haar leven heeft geleid en wat diegene voor interesses heeft. Maar, ook als iemand al langer in een verpleeghuis woont kunnen contactmomenten met familie en naasten waardevol zijn om een persoon beter te leren kennen. Gedrag en voorkeuren veranderen vaak bij mensen met dementie. Daarom is het raadzaam om, samen met de bewoner en familie en/of naasten, gebruik te maken van de tool Mijn Positieve Gezondheid.

Vertaal behoeften naar passende activiteiten

Probeer uit te zoeken waar een bewoner behoefte aan heeft. Wil hij of zij zelfstandig iets doen, zoals bijvoorbeeld schilderen? Of heeft de bewoner juist zin in een groepsactiviteit, denk hierbij bijvoorbeeld aan spelletjes, zoals sjoelen. Wanneer een bewoner iets wil ondernemen samen met anderen, biedt dat zorgmedewerkers de mogelijkheid om een gesprek te starten of de persoon laagdrempelig contact te laten maken met andere bewoners. Hierdoor kan het zorgpersoneel de bewoners observeren en informatie verzamelen over de behoeften en het gedrag van een specifiek persoon.

Eén op één momenten

Individuele gesprekken kunnen heel waardevol zijn om iemand beter te leren kennen. Het gebruik van inspiratiekaarten kan hierbij helpen. Dit zijn kaarten waarop afbeeldingen te zien zijn die bewoners kunnen associëren met gebeurtenissen van vroeger. Denk bijvoorbeeld aan een foto van een bruiloft, een lief hondje of een mooi landschap. De kaarten zorgen vaak voor levendige herinneringen en gespreksstof. Ook Google Maps (Street View) kan helpen om oude herinneringen op te halen. Zoek naar het oude adres van de betreffende persoon en “loop” (navigeer) door de buurt. Voor veel dementiepatiënten is dit een prettige manier om een gesprek te starten over het verleden.

Teamoverleg

Ook dit is een goed moment om observaties en informatie over bewoners uit te wisselen. Wanneer had een persoon geluksmomenten? Wat was daar de oorzaak van? Door verschillende ervaringen en casussen te bespreken met het team, zijn alle collega’s op de hoogte en kan iedereen zo goed mogelijk aansluiten bij de behoeften en voorkeuren van alle bewoners.

Bron: Vilans
Auteur: redactie Zuster Jansen