Veel mensen die (ernstig) ziek zijn, bidden tot God. Sommige mensen beweren daarna genezen te zijn. De medische wereld doet dat soort verhalen af als onzin. Maar huisarts Dick Kruijthoff besloot het fenomeen serieus te onderzoeken, nadat één van zijn patiënten plotseling opknapte.

Met zijn proefschrift wilde Kruijthoff niet ‘bewijzen’ of bidden tot genezing kan leiden. Wel wilde hij onderzoeken hoe patiënten en hun artsen de genezing verklaren. Daarvoor nam hij diepte-interviews af.

83 mensen met een ‘genezingservaring na bidden’ meldden zich aan voor het onderzoek. Uiteindelijk werden 27 daarvan onderzocht.

Veel mensen die zich aanmeldden, vertelden over een ‘emotionele en transformatieve ervaring’. Oftewel: ze hadden het gevoel dat ze waren ‘overrompeld’ of ‘aangeraakt’ na het gebed.

Medisch opmerkelijk herstel

Uiteindelijk werden 11 gevallen beoordeeld als ‘medisch opmerkelijk herstel’. Daartussen zaten mensen met onder meer:

• chronische herpes keratitis
• multipele sclerose
• de ziekte van Parkinson
• hepatitis
• acute leukemie

8 van deze 11 hebben nog steeds geen klachten meer. De patiënt met leukemie is inmiddels overleden. En degene met Parkinson heeft wel weer wat klachten (na 8 jaar), maar milder dan eerst.

Medisch onverklaard

Geen enkel onderzocht geval kreeg het label ‘medisch onverklaard’. Want het is allang vastgesteld dat sommige chronische ziekten af en toe vanuit het niets een gunstiger verloop hebben dan normaal.

Het verschil met de gevallen die Kruijthoff onderzocht, is dat daarbij ‘plots herstel’ was. Normaal gesproken gaat dat niet zo: meestal gaat zo’n herstel golvend.

Daarbij was het ook opvallend dat sommige patiënten weliswaar ‘blijvend en indrukwekkend’ herstelden, maar dat er bij de medische onderzoeken (zoals MRI’s) geen verschil te zien was.

Gebed is géén placebo

Zorgt bidden bij die mensen dan niet ‘gewoon’ voor een placebo-effect? Nee, zegt Kruijthoff. Want  een placebo werkt geleidelijk en niet ‘plotseling’. Bovendien verwachten mensen die een placebo krijgen, dat ze herstellen of zich beter voelen. De meeste mensen die meededen aan dít onderzoek, hadden vooraf geen of lage verwachtingen van hun gebeden.

Conclusies

Dus wat concludeerde Kruijthoff na zijn onderzoek? Vooral dat de medische wereld meer aandacht én waardering mag hebben voor wat geloof en spiritualiteit teweeg kan brengen. Want een lichaam is méér dan biologie.

Zoals de Franse filosoof Merleau-Ponty het verwoordde: het lichaam is het snijpunt van biologische, psychologische, sociologische én spirituele dimensies.

Desondanks houdt Kruijthoff – zelf gelovig – zijn medische en gelovige oordelen gescheiden. Wel vindt hij dat medici altijd zorgvuldig moeten luisteren naar de verhalen van patiënten. Om dat verhaal vervolgens op waarde te schatten binnen de eigen context. Dat probeerde hij als huisarts altijd al te doen.

Auteur: redactie Zuster Jansen