Omgaan met dementie als hulpverlener/verzorgende: 7 tips

Als hulpverlener/verzorgende helpt u mensen met dementie. Dat kan lastig zijn. Hoe gaat u beter om met deze cliënten?

U zult zien: er is verrassend weinig nodig om het uzelf én de cliënt makkelijker te maken. In dit artikel 7 praktische tips.

Dit is deel 3 van onze blogserie over omgaan met dementie

Vindt u in dit artikel niet de tips die voor u bedoeld zijn? Dan vindt u die zeker wél in 1 van de andere delen uit deze serie:

1. Benader de cliënt altijd met respect

Een respectvolle benadering; dat klinkt heel vanzelfsprekend. Maar in de praktijk gaat het vaak mis.

Respectvol benaderen betekent iemand in z’n waarde laten. Want uw cliënt is misschien dement, hij of zij is nog steeds een volwassen mens. Iemand met een heel leven achter zich.

Toon daarom zo veel mogelijk begrip. Wees geduldig. En behandel hem of haar niet alsof het een kind is. Ga ook niet praten als een ‘kleuterjuf’.

2. Focus óók op wat iemand nog wél kan

Door de dementie heeft de cliënt steeds meer hulp nodig. Daar bent u voor. Maar wees even alert op wat iemand nog wél kan. Ook al duurt het (te) lang. Ook al gaat het niet helemaal goed. Onthoud:

Actief blijven is belangrijk bij dementie. Het vertraagt het verloop van de ziekte.

Vind een balans tussen dingen vóór iemand doen, en dingen zélf laten doen. Die balans zal continu verschuiven. Blijf dus scherp! Dat vraagt veel van uw flexibiliteit en aanpassingsvermogen.

3. Praktische tips voor betere communicatie met uw cliënt

In elk stadium van dementie is communicatie in meer of mindere vorm nog mogelijk. Voor uw cliënt is contact heel waardevol; het helpt tegen eenzaamheid.

Deze praktische tips helpen om de communicatie in stand te houden en/of te verbeteren:

  • Kijk en raak iemand aan als u met hem/haar spreekt
  • Praat langzaam
  • Spreek in korte zinnen
  • Maximaal 1 vraag, boodschap, advies of taak per zin
  • Praat over dingen die NU gebeuren
  • Gebruik beelden om het gespreksonderwerp concreet te maken
  • Voeg de daad direct bij het woord (‘zullen we gaan wandelen?’, en dan direct doen)

5. Zorg voor vaste structuren

Vaste structuren zijn belangrijk voor dementerenden. Het geeft duidelijkheid en houvast. Bijvoorbeeld:

  • Een onveranderde leefomgeving. Dat betekent dat alles op z’n vaste plaats blijft, zoals meubels. En dat alles herkenbaar blijft. Denk aan kleuren en vormen.
  • Een vaste dagstructuur. Maak een duidelijke dagindeling. Hanteer die indeling iedere dag, zo ongewijzigd mogelijk. Verander alleen als het moet; als iets onmogelijk is geworden.
  • Vermijd nieuwe situaties. In ieder geval zo veel mogelijk. Voor mensen met dementie zijn nieuwe dingen al snel verwarrend.

Een ander belangrijk punt ligt misschien minder binnen uw macht: geen onnodige wisselingen in personeel. Voor cliënten zijn vertrouwde, bekende gezichten heel belangrijk.

6. Stel je flexibel op en beweeg mee

De werkelijkheid kan voor iemand met dementie heel anders zijn. Het is belangrijk dat u daarin meegaat. En dus niet iemand gaat corrigeren. Of verzeild raakt in zinloze discussies. Dat leidt alleen maar tot irritatie en frustratie. Onrust.

Enkele voorbeelden:

  • Uw cliënt is overtuigd van een onwaarheid. Vraag uzelf dan af: is het nodig om te corrigeren?
  • Uw cliënt hoort of ziet iets wat er niet is. Ontken dan niet dat er iets is. Speel liever in op het gevoel dat hij/zij erbij heeft: verdriet, angst of juist plezier. ‘Ik zie dat u …’

Door flexibel te zijn en mee te bewegen, kunt u uw cliënt kalmte bieden. Ook als hij/zij angst heeft voor iets. Zelf kalm blijven en iemand aanraken kan al een wereld van verschil maken.

7. Test uw cliënt niet (te veel)

Een valkuil waar ook veel mantelzorgers in trappen: veel vragen stellen. Testen. ‘Weet u nog wie uw kinderen zijn? Hoe heten ze?’ Of: ‘Waar woonde u vroeger? In welk dorp? Welke straat? Welk huisnummer?’

Af en toe een vraag stellen is natuurlijk prima. Maar als uw cliënt het antwoord niet weet, laat het dan zo. Anders confronteert u uw hem/haar alleen maar met wat hij/zij niet meer weet. Dat kan tot veel verdriet, frustratie of woede leiden.

In het volgende deel: tips bij gedragsproblemen

Veel hulpverleners, verzorgenden maar ook mantelzorgers worstelen met probleemgedrag bij dementerenden. Daarom wijden we een apart deel in deze serie daaraan. Zodra dat deel live staat, vindt u hier de link.

Bronvermelding

Voor dit artikel hebben we gebruikgemaakt van verschillende bronnen:

Wilt u meer tips over omgaan met dementie? Dan verwijzen we u naar bovenstaande websites.