Onderzoek: Dementie in Nederland

“1 op de 10 mensen van 65 jaar en ouder in 2050 met dementie”

Vergeetachtigheid, taalproblemen en gedragsveranderingen: jaarlijks krijgen zo’n 40.000 Nederlanders de diagnose dementie, een schrik voor patiënten én hun naasten. Geschat wordt dat momenteel 1 op de 14 mensen van 65 jaar en ouder in Nederland lijdt aan deze progressieve hersenaandoening.

Mede door de vergrijzing zal dit aantal in de toekomst drastisch stijgen. Maar neemt dit overal in Nederland even hard toe? Voor welke regio worden de meest verontrustende voorspellingen gedaan? Zuster Jansen bracht het in kaart, op basis van data van Alzheimer-Nederland, Kenniscentrum Vektis en het CBS. 

In 2030 is 1 op de 13 Nederlandse 65-plussers dement

Ervan uitgaande dat dementie in de toekomst nog steeds een ongeneeslijke ziekte is, heeft in 2030 zo’n 1 op de 13 Nederlandse ouderen dementie. Wel zijn er kleine verschillen per provincie. Voor de provincie Flevoland wordt de meest positieve voorspelling gedaan met 1 op de 15 ouderen met dementie in 2030.

Zo ligt het aantal mensen met dementie alleen in Zeeland op 1 op de 12. De provincies Drenthe en Limburg liggen ook dicht tegen deze verhouding aan, maar scoren vooralsnog 1 op de 13. In deze provincies is de grijze druk in 2022 ook het hoogst, vergeleken met de andere provincies in Nederland. 

1 op de 10 Nederlandse senioren dement in 2050

In 2050 zal dementie onder ouderen het vaakst voorkomen in Drenthe en Limburg. Voor beide provincies wordt de voorspelling gedaan dat in 2050 zelfs 1 op de 9 senioren dementie heeft. Het gaat dan om respectievelijk 15.000 en 34.000 senioren. Dat is een forse stijging vergeleken met het huidige (2022) aantal senioren met dementie: 8.500 in Drenthe en 20.000 in Limburg. Beide provincies staan daarom voor een enorme uitdaging. 

Provinciale verschillen tussen 2030 en 2050

Grote regionale verschillen tussen 2030 en 2050

Het aantal mensen met dementie neemt in veel provincies in rap tempo toe. In 2050 zijn er 220 gemeenten zijn waar minstens 1 op de 10 senioren dementie heeft. Dit komt neer op meer dan de helft van alle gemeenten in Nederland. In 2030 gaat het nog om 5 gemeenten waar dit het geval is: het Zuid-Hollandse Wassenaar, Zeist in de provincie Utrecht de Noord-Hollandse gemeenten Laren, Bloemendaal en Heemstede. 

Schatting in gemeente Laren door de tijd heen het negatiefst

Het Noord-Hollandse Laren komt het slechtst uit de voorspellingen. In 2030 zal het nog gaan om 1 op de 8 inwoners van 65 jaar en ouder. En in 2050 zal ruim 1 op de 5 senioren lijden aan dementie. 

Andere gemeenten die in 2050 een negatieve voorspelling hebben zijn Bloemendaal (Noord-Holland), Bergen (Noord-Holland), Utrechtse Heuvelrug (Utrecht) en Renkum (Gelderland). In deze vier gemeenten zal tegen die tijd naar verwachting 1 op de 7 senioren dementie hebben.

Daartegenover staan Buren in Gelderland en Lopik in Utrecht. De schatting is dat in 2050 ‘slechts’ 1 op de 14 ouderen kampen met dementie. Bijna drie keer minder dan in Laren. 

Hieronder is een interactief kaartje weergegeven waarin de prognose van elke gemeente te vinden is. Bovenaan is er een onderscheid te maken tussen 2030 en 2050. 

Onderzoeksmethode

Jaarlijks worden er prognoses gedaan over hoeveel mensen met dementie Nederland in de toekomst zal hebben. Zuster Jansen wilde echter weten wat het aandeel van deze dementerenden is van de inwoners per regio. Hiervoor is de Regionale prognose 2023-2050 van het CBS geraadpleegd. 

Om het aantal mensen met dementie in de toekomst te bepalen is het gemiddelde genomen van de prognoses van Alzheimer-Nederland en Vektis. 

Zes gemeenten hebben geen data, omdat een van de twee prognoses hier geen cijfers bij had. Deze betroffen Ameland, Renswoude, Rozendaal, Schiermonnikoog, Terschelling en Vlieland.

Omgaan met verschillende soorten dementie

De bekendste en meest voorkomende vorm van dementie is de Ziekte van Alzheimer. Maar er zijn ook andere soorten: vasculaire dementie en lewy body bijvoorbeeld.

In dit artikel geven we per soort dementie enkele specifieke tips. Geschikt voor mantelzorgers, familie, verpleegkundigen en verzorgenden.

Lees verder

Langer thuis wonen leidt tot zorg mijden bij dementie

Voor ouderen is het heerlijk dat zij tegenwoordig langer thuis kunnen blijven wonen. Er komen steeds meer hulpvormen en technologische oplossingen die dit mogelijk maken. Maar nu blijkt dat aan langer thuis wonen een belangrijk nadeel kleeft:

Mensen met beginnende dementie worden minder snel opgemerkt. Terwijl een vroege diagnose juist zo belangrijk is: hoe eerder de dementie aan het licht komt, hoe eerder passende behandeling kan starten.

Lees verder

De ziekte van Alzheimer: verloop & fases

U hebt Alzheimer. Of het gaat om uw naaste. En nu wilt u weten: hoe verloopt de ziekte? Welke fases zijn er? En wat is eigenlijk de snelheid van het verloop?

Er bestaan verschillende fase-indelingen voor de ziekte van Alzheimer. Sommige bronnen spreken van 3 fases. Andere van 4. Wij hanteren in dit artikel het meest uitgebreide model met 7 fasen.

Lees verder

Fikse toename van het aantal Nederlanders met kenmerken van dementie

Spijtig maar waar; de afgelopen twintig jaar is er sprake van een forse toename van het aantal mensen met kenmerken van dementie. Onderzoekers van het VUmc Alzheimercentrum en Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA) hebben gegevens geanalyseerd die gedurende een periode van twintig jaar verzameld zijn. Op 16 april 2018 verschenen de resultaten van dit onderzoek in het wetenschappelijke tijdschrift Journals of Gerontology: series B. Benieuwd naar de conclusies uit het onderzoek? Lees dan dit artikel!

Het onderzoek

Het onderzoek werd uitgevoerd onder drieduizend geselecteerde deelnemers met een leeftijd tussen de 65 en 88 jaar. Deze groep is representatief voor de Nederlandse, oudere bevolking. Om de blijvende cognitieve achteruitgang bij de deelnemers te kunnen vaststellen werden er op zeven meetmomenten essentiële gegevens verzameld door middel van het afnemen van tests;

MMSE (Mini–Mental State Examination) – een wereldwijd erkende screeningtest om een globale indruk te verkrijgen van de cognitieve functies en dus eventueel dementie IQCODE- een vragenlijst die ingevuld wordt door de naasten van de deelnemers om de cognitieve achteruitgang in het dagelijks functioneren in kaart te brengen

Door middel van deze tests werden er gegevens verzameld over het geheugen en andere cognitieve functies, leefstijl en de chronische ziekten van de deelnemers.

Dementie

GZ-psycholoog dr. Tessa van den Kommer over het doel van het ouderenonderzoek: “We wilden als onderzoeksteam weten of er een trend te zien is in het aantal nieuwe gevallen van ouderen met blijvende cognitieve achteruitgang, daarbij rekening houdend met leeftijd en geslacht. Ook waren we benieuwd naar eventuele verklaringen voor een trend.”

Conclusie?!

De onderzoekers konden concluderen dat er tussen 1992 en 1995 een percentage van 2,5% nieuwe gevallen van mensen met onomkeerbare achteruitgang van cognitieve functies waren. In 2012 bleek dat percentage gestegen te zijn tot 3,4%.

Een aantal facetten hingen samen met een hogere incidentie van blijvende cognitieve achteruitgang; hoge leeftijd, roken, diabetes mellitus, lage opleiding, een lage BMI en weinig lichaamsbeweging. Echter, volgens de onderzoekers verklaren deze facetten de stijging niet.

Volgens de onderzoekers zal het aantal dementerende Nederlandse in de nabije toekomst zeker stijgen, mede doordat ons volk steeds ouder wordt. Dit betekent echter wel een nóg grotere toename van het aantal nieuwe gevallen van mensen met blijvende cognitieve achteruitgang, kenmerkend voor dementie. Thuiszorg met 24 uurs zorg kan een oplossing zijn.

Auteur: Karel de Vries, redactie Zuster Jansen

Neem contact op:

    Wilt u meer informatie ontvangen over uw specifieke zorgbehoefte?
    Stel hieronder uw vraag:

    *

    *

    *

    *

     

    Wat is frontotemporale dementie?

    Frontotemporale dementie (of FTD) is één van de vele vormen van dementie. Het wordt onder andere veroorzaakt door een genetische mutatie. Die zorgt dat cellen in het voorste gedeelte van de hersenen afsterven. Deze vorm van dementie komt vaak op jongere leeftijd (40 – 60 jaar) voor. FTD staat ook wel bekend als de ‘ziekte van Pick’.

    Lees verder

    Van casemanager dementie naar dementieverpleegkundige

    De V&VN-vakgroep Casemanagers Dementie bracht recentelijk een uitgebreide en interessante nieuwsbrief naar buiten over een grote verandering die gaat plaatsvinden. De term en functie casemanager dementie (soms ook wel dementieconsulent, zorg(traject)medewerker of soortgelijke termen) gaat namelijk een verdieping krijgen in de nabije toekomst.

    Omdat de vergrijzing een belangrijke rol speelt in Nederland, zullen steeds meer mensen te maken krijgen met dementie. Ruim 70 procent van de mensen met dementie woont thuis, verzorgd door één of meerdere mantelzorgers. Juist omdat meer mensen langer thuis blijven wonen, is het belangrijk dat er langdurig een vast en vertrouwd aanspreekpunt voor ze is. Momenteel is dat de casemanager dementie. Deze functie bestaat ongeveer sinds het jaar 2000, en wordt door diverse zorgmedewerkers (met diverse vooropleidingen) vervuld.

    Lees verder

    Hoe te communiceren met dementerende ouderen

    Hulpmiddelen en tips

    Communicatieproblemen bij dementie zijn onvermijdelijk. Al bij beginnende dementie komen ze voor.

    Gelukkig zijn er hulpmiddelen en methodes die goed werken. Een aantal daarvan zetten we hieronder op een rijtje. Hopelijk heeft u iets aan onze tips.

    Lees verder

    5 leuke activiteiten voor demente ouderen

    Voor ouderen met dementie zijn er genoeg leuke activiteiten te bedenken. Meer dan u denkt! Zelfs zwaar dementerende mensen kunnen nog lol aan het leven beleven.

    Daarom presenteren we u de 5 leukste/creatiefste/eenvoudigste ideeën die we online konden vinden. Hier komen ze!

    Lees verder

    Omgaan met gedragsproblemen bij dementie

    Helaas gaat dementie vaak gepaard met probleemgedrag. De hersenen van de dementerende gaan immers achteruit. Dat kan leiden tot onder andere agressie, achterdocht en agitatie.

    In dit artikel krijgt u tips en handvatten om er beter mee om te gaan. Geschikt voor mantelzorgers, familie, verpleegkundigen en verzorgenden.

    Lees verder

    6000 pgb-zorgaanbieders hebben strafblad

    Wanneer je een persoonsgebonden budget (pgb) aanvraagt, ga je er natuurlijk vanuit dat de zorgaanbieder het beste met je voor heeft. Toch blijkt er regelmatig gefraudeerd te worden en zijn er bijna 6000 pgb-zorgaanbieders met een strafblad. Eerder veroordeelde zorgaanbieders blijken gemiddeld veel hogere bedragen te declareren. “Dat is verontrustend.”

    Lees verder

    Zorg bij hitte kan beter door goede afspraken

    Door hitte krijgen huisartsen en praktijkondersteuners het drukker. Klimaatverandering zorgt voor steeds méér hitte. Dus wordt die drukte ook steeds groter.

    Kwetsbare patiënten krijgen snel last van klachten die door de hitte veroorzaakt worden. Het gaat bijvoorbeeld om ouderen en mensen met chronische ziekten. Maar welke patiënten dit zijn precies? En hoeveel? Dat hebben de praktijken vaak niet goed in beeld.

    Lees verder

    Wat zijn voorbeelden van somatische zorg?

    ‘Somatische zorg’ is de term voor hulp die gegeven wordt bij ‘chronische lichamelijke ziektes’. Voorbeelden van deze ziektes zijn Parkinson, reuma of COPD. Somatische zorg wordt ook wel kortweg ‘somatiek’ genoemd. ‘Somatiek’ betekent ook letterlijk ‘lichamelijk’ en is het tegengestelde van ‘psychisch’.

    Lees verder